Tσαμάλι - Το ΄΄οδοιπορικό ΄΄ απο το 1924 μέχρι σήμερα

Θα προσπαθήσω μέσα σε λίγες γραμμές να δώσω κάποιες πληροφορίες για το χωριό μας, για να μάθουν οι νέοι και να θυμηθούν οι παλιοί. Παρακαλώ ενημερώστε με με e-mail, αν θεωρείτε ότι υπάρχουν λάθη ή ανακρίβειες, ή αν θέλετε να μου δώσετε κάποια επιπλέον στοιχεία.

Το κτήμα Πολυγύρα - Τσαμάλι αποτελούσε τούρκικο τσιφλίκι, το οποίο μετά την απελευθέρωση, περιήλθε στην περιουσία του Μοναστηριού της Σκριπούς.

Απο τις αναφορές που υπάρχουν, διαπιστώνεται η χρήση του, απο τους προγόνους ( σαρακατσαναίοι οι οποίοι την θερινή περίοδο μετακινούνταν στους ορεινούς δήμους Δολόπων Καρδίτσας και Αγράφων)  των σημερινών του κατοίκων,  ως βοσκότοπος για τη διαχείμανση των  αιγοπροβάτων τους. Η μίσθωση του κτήματος ξεκινά απο το 1825 περίπου, με εκμισθωτή την Ιερά Μονή Δομβούς.

Στα πλαίσια της οργάνωσης και ανοικοδόμησης του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, το 1918 ψηφίστηκε νομοθετική ρύθμιση για αποκατάσταση νομάδων κτηνοτρόφων σε όλη την επικράτεια.

Έτσι στις 25/12/1923 υποβάλλετε αίτηση απο αντιπροσωπεία Τσαμαλιωτών για απαλλοτρίωση τμήματος του λιβαδιού πρός ανέγερση οικισμού ( την αντιπροσωπεία αποτελούσαν οι : Σερ. Βελέντζας, Γεώρ. Πατσαούρας, Νικ. Βελαώρας, Κων. Αραπατσάκος, Αθαν. Φάσσας ).

Στις 21.04.1924 υπογράφεται το  Πρωτόκολλο παράδοσης 906 στρεμμάτων προς ανέγερση οικισμού στην θέση Παλαιοχώρι, με υπογραφές απο 5 αρχηγούς ομάδων : Σερ. Βελέντζας, Γεώρ. Πατσαούρας, Νικ. Βελαώρας, Κων. Αραπατσάκος, Αθαν. Φάσσας.
Μετά απ αυτό, και θέλοντας να εξασφαλίσουν σίγουρη νομή για τα κοπάδια τους προχωρούν στη σύσταση  Συνεταιρισμού για την εξαγορά του κτήματος Πολυγύρας-Τσαμάλι την 27.08.1924. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποτελούσαν οι κάτωθι:  Σερ. Βελέντζας, Γεώρ. Πατσαούρας, Νικ.Βελαώρας, Στεφ. Κολοβός, Κων. Β. Βελέντζας.

Στις 13.05.1925 υλοποιείται η αγορά του κτήματος Πολυγύρα-Τσαμάλι απο την ΙΜ Δομβούς στην τιμή του 1.010.000 δρχ., η οποία και εξοφλείται την 05.05.1927.

Στην συνέχεια καθορίζεται το δικαίωμα συμμετοχής ( ποσοστιαία αναλογία ) εκάστου μέλους στην αγορά του κτήματος στις 15.05.1928.

15.06.1929 : απάντηση απο το υπ. Γεωργίας για την οριστική διανομή του κτήματος στα μέλη του - μετά απο αίτησή τους, η οποία τελικά ανεστάλλη λόγω..........ενδοκοινοτικών αντιπαραθέσεων.
Όσον αφορά τον οικισμό, έχουν εκπονηθεί πολεοδομικά σχέδια, με πρόβλεψη ανέγερσης Δημοτικού Σχολείου, Εκκλησίας, Πλατείας, Τυροκομείου...
Ενώ λοιπόν, όλα φαινόταν να έχουν πάρει το δρόμο τους, ξαφνικά μια απόφαση της δικτακτορίας του Πάγκαλου ( 1932 ) τα τινάζει όλα στον αέρα,καθώς ακυρώνει κάθε αγορά κτήματος μοναστηριακής περιουσίας με αναδρομική ισχύ απο το 1922.
Το κτήμα κινδυνεύει να χαθεί, μαζί με τα χρήματα που καταβλήθηκαν.
Σαν να μη φτάνει αυτό, ξαναφουντώνει η κόντρα με τους Σκριπαϊτες ΄΄ακτήμονες΄΄ οι οποίοι εξαρχής είχαν εναντιωθεί τόσο στην εγκατάσταση των τσαμαλιωτών όσο και στην εξαγορά του κτήματος ( μάλιστα, είχαν κάψει κονάκια και μέρος του λιβαδιού το 1928 όταν οι πρόγονοί μας είχαν φύγει για ξεκαλοκαίριασμα - οι υπαίτιοι βέβαια καταδικάστηκαν ).
Μετά απο πολυετείς δικαστικούς αγώνες, εν μέσω πολιτικής αστάθειας, Γερμανικής Κατοχής, Εμφυλίου Πολέμου, το κτήμα Πολυγύρα - Τσαμάλι κατοχυρώθηκε οριστικά στους Τσαμαλιώτες το 1952.

Σ΄ όλους αυτούς τους αγώνες, απο το 1924 έως το 1952 αλλά και μετέπειτα, αρωγός, συμπαραστάτης αλλά και καθοδηγητής υπήρξε ο αείμνηστος συγχωριανός μας Δημ. Αγραφιώτης ( Δικηγόρος). Με αιχμή την γνώση του, την επιμονή και υπομονή του αλλά και την αμέριστη βοήθεια των περισσότερων συγχωριανών του, προώθησε τα συμφέροντα όλων.

Στίς  12 Ιουλίου 1959 ιδρύεται η κοινότητα Διονύσου, οπότε και αρχίζει σιγά - σιγά η ανάπτυξη του χωριού. Οικοδομούνται τα πρώτα πετρόκτιστα σπίτια, Σχολείο, Εκκλησία.

Οι κάτοικοι με την πάροδο του χρόνου καταργούν τις καλοκαιρινές μετακινήσεις στα ορεινά, και όλο και περισσότεροι στρέφονται στην Γεωργία.

Την 10ετία του ΄60, ορισμένοι ξεφεύγουν απο τα στενά όρια του χωριού, μορφώνονται και ανοίγουν άλλους ορίζοντες, βάζοντας τις βάσεις να τους ακολουθήσουν και άλλοι συγχωριανοί τους.

 Πραγματικά είναι άξια θαυμασμού η γρήγορη ανάπτυξη και η εξοικείωση των κατοίκων του χωριού με καινούρια πράγματα και ο τρόπος που τα αφομοίωσαν.

Το χωριό διαμορφώθηκε στο πέρασμα του χρόνου, σε ένα σύγχρονο οικισμό, ρυμοτομημένο, με μεγάλη πλατεία, μια πανέμορφη εκκλησιά, Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο.

Οι σημερινοί του κάτοικοι, εκτός απο την Γεωργία, ασχολούνται με τις τέχνες, τα γράμματα, το εμπόριο κ.α.